Nadajnik i odbiornik RC - aparatura RC - podstawy wiedzy

2016-09-05
Nadajnik i odbiornik RC - aparatura RC - podstawy wiedzy

Spis treści

Zacznijmy od początku!

Czyli jeżeli chcemy zajmować się modelarstwem RC, a w szczególności modelarstwem samolotowym RC, to musimy posiadać do sterowania nadajnik RC oraz odbiornik RC. Jak zrobić nadajnik i odbiornik RC? Czytaj dalej!
 

Czym jest i jak działa nadajnik RC?

 
Jest to urządzenie elektroniczne, które przekazuje do odbiornika w modelu (w sposób bezprzewodowy -falami radiowymi) sygnały z dźwigni sterujących. My poruszając dźwigniami (drążkami), przekazujemy do modelu w sposób proporcjonalny informację o tych ruchach.
 
Nadajniki opisujemy różnymi parametrami m.in.
  • Ilość kanałów - jest to ilość urządzeń, którymi może indywidualnie (niezależnie) sterować nadajnik. Dla prostych aparatur mamy od 2 do 6 kanałów, aparatury mogą posiadać nawet i 16 kanałów
  • Częstotliwość pracy (nr kanału) - rodzaj pasma, na jakim pracuję nadajnik (jak kanały w radiu lub telewizorze) - w Polsce do modelarstwa lotniczego mamy zarezerwowaną częstotliwość 35 MHz, od pewnego czasu pojawiły się nowoczesne aparatury pracujące na częstotliwości 2,4GHz.
  • Sposób ustawiania parametrów nadajnika -
    • aparatury proste - z minimalnymi możliwościami ustawień parametrów pracy (trymery, D/R, EPO, DXP, Rewers, mixery) - stosowane do prostych modeli
    • cyfrowe z programowaniem - umożliwiają pełną kontrolę nad parametrami nadajnika włącznie z pamiętaniem ustawień dla kilku modeli - można zapisać niezależne ustawienia dla każdego modelu
  • Sposób ich trzymania - na pulpitowe, pistoletowe i tzw. jeże (trzymane w rękach)
  • Moc nadajnika - moc sygnału promieniowania nadajnika
  • Sposób ustawiania częstotliwości nadajnika - w obrębie jednego pasma częstotliwości (np. 35 MHz) nadajniki pracują na różnych kanałach (kanał 55 dla 34,950 MHz do kanału 90 dla 35,300 MHz). Jest to realizowane po to, aby w czasie pracy w jednym miejscu kilku nadajników nie dochodziło do wzajemnego zakłócania i sterowania innymi modelami. Każdy może ustawić sobie inny kanał w swoim nadajniku i odbiorniku - i tu wyróżniamy nadajniki, w których zmiana odbywa się:
    • przez wymianę kwarcu w nadajniku - w nadajnikach stosujemy tylko i wyłącznie kwarce producenta nadajnika
    • przez cyfrową zmianę w generatorze nadajnika (z syntezą)
    • poprzez programową zmianę w nadajnikach w pełni cyfrowych. 
    • w nadajnikach na częstotliwość 2,4 GHz nie ma potrzeby zmiany kanałów - stosowany jest specjalny sposób kodowania sygnału z automatyczną zmianą kanału (jak w telefonach komórkowych)

Przeznaczenie nadajników

  • dla modeli kołowych są budowane nadajniki o innej konstrukcji sterowania
  • dla śmigłowców (lub uniwersalne - programowane dla samolotów i śmigłowców)
  • dla modeli okrętów i statków

Czym jest i jak działa odbiornik RC?

 
Jest to urządzenie elektroniczne, które odbiera sygnały z nadajnika i przetwarza na impulsy elektryczne, które są zrozumiałe przez układy wykonujące jakieś czynności w modelu.
  • ilość kanałów - jest to ilość wyjść, którymi może sterować odbiornik jakieś mechanizmy
  • częstotliwość pracy - jak w nadajnikach
  • przeznaczenie odbiorników - mamy odbiorniki miniaturowe (o małej wadzę i małym zasięgu) do małych modeli i odbiorniki pełno zakresowe do dużych modeli
  • sposób zmiany częstotliwości odbiornika
    • przez wymianę kwarcu w odbiorniku - w odbiornikach można stosować kwarce różnych producentów (choć nie zalecane)
    • przez cyfrową zmianę częstotliwości (z syntezą)
    • w odbiornikach na częstotliwość 2,4 GHz nie ma potrzeby zmiany kanałów - stosowany jest specjalny sposób kodowania sygnału z automatyczną zmianą kanału (jak w telefonach komórkowych)
  • rodzaj przemiany - sposób zamiany sygnału nadajnika na sygnały sterujące
    • pojedyncza przemiana - sygnał z nadajnika jest tylko jeden raz przetwarzany (pomniejszany) 
    • podwójna przemiana - sygnał z nadajnika jest dwa razy przetwarzany (pomniejszany) - powoduję to większą czułość i mniejszą podatność na zakłócenia
UWAGA - do odbiorników rozróżnia się kwarce na pojedyncze i podwójna przemiana (w zależności od odbiornika). W nadajnikach nie ma pojęcia przemiany (jest jeden typ kwarcu)
  • selektywność - parametr określający czułość wybierania z szumu danego kanału
  • czułość - określa jaki minimalny sygnał może odbiornik jeszcze odebrać bez zakłóceń (im mniejsza - liczbowo, tym lepiej)

Ważne informacje dotyczące odbiornika

Kolejność załączania nadajnika i odbiornika

Jak podłączyć odbiornik RC? Zawsze jak uruchamiamy model RC, pamiętajmy o kolejności załączeń. Najpierw włączamy nadajnik, a potem dopiero odbiornik. Odwrotna kolejność może doprowadzić do tego, że po załączenia odbiornika może on odebrać przypadkowe sygnały z innej aparatury lub innego urządzenia i spowoduję np. uruchomienie silnika samolotu RC (a to może grozić wypadkiem - śmigło do drona, nawet małego modelu jest niebezpieczne). Schemat działania nadajnika i odbiornika RC jest zatem bardzo prosty, ale jakże ważny dla bezpieczeństwa i prawidłowego działania urządzenia.
 

Test zasięgu

Przed wypuszczeniem modelu starajmy się zawsze przeprowadzać test zasięgu właściwego działania urządzeń. Zawsze się może zdarzyć, że w czasie transportu lub prac nad modelem możemy uszkodzić np. kwarc (który jest bardzo wrażliwy) i wtedy np. dobrze działający nadajnik zamiast normalnego zasięgu będzie miał tylko kilkanaście metrów. Jeżeli mamy nadajnik na 35 MHz to najłatwiej sprawdzać zasięg przy złożonej antenie - sprawdzajmy czy nie zmniejszył nam się zasięg z wcześniejszym pomiarem.
 
Jak to przeprowadzić - załączamy cały sprzęt (nadajnik potem odbiornik), składamy antenę i odchodzimy od modelu (jeżeli mamy pomocnika, to on kontroluje model). Odchodząc od modelu, zauważymy, że w pewnym momencie model "żyje swoim życiem" jest to miejsce, gdzie aparatura gubi zasięg. Z reguły zasięg (przy złożonej antenie nadajnika) dla słabych aparatur na poziomie 20-30m jest dobrym wynikiem
Mając aparaturę 2,4GHz, możemy to też przeprowadzić, jeżeli zmniejszymy moc nadajnika (niektóre na to pozwalają) lub poprzez wykręcenie anteny nadajnika.

 

Linki pomocne dla poszerzenia wiedzy
Pokaż więcej wpisów z Wrzesień 2016
pixelpixelpixelpixel