Budowa ozonatora powietrza, odkażanie klimatyzacji, dezynfekcja

Urządzenie w formie ozonatora jest bardzo przydatnym narzędziem, zwłaszcza w obecnym czasie występowania pandemii COVID-19. Jednak czym jest to urządzenie, jak działa, jak je zbudować a także jak działa sam wytworzony ozon, i czy faktycznie jest tak bardzo skuteczny? Na te pytania odpowiem w tym artykule, w czasie realizacji budowy takiego właśnie urządzenia. 

Zacznijmy może od sprawcy całego zamieszania a więc od ozonu. Ozon jest powszechnie występującym gazem w naturze, powstaje np. podczas wyładowań atmosferycznych, a w szkole na lekcjach geografii na pewno słyszeliśmy o warstwie ozonowej w atmosferze, która chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. Ozon powstaje na wskutek wyładowań elektrycznych tak więc powstaje pytanie jak go wytworzyć w warunkach domowych? Obecnie na rynku stosowane są dwa źródła uzyskiwania ozonu, są nimi lampy UV, i płyty ceramiczne - koronowe. 


Ozon jest bardzo skutecznym środkiem dezynfekującym dla porównania, działanie bakteriobójcze ozonu jest około 50 razy skuteczniejsze i 3000 razy szybsze niż chloru! Jednak to nie jedyne zastosowanie tego gazu, który również niezwykle skutecznie wnika w powierzchnię i usuwa wszelkiego typu zapachy, a także zabija pleśnie, grzyby, roztocza, bakterie a nawet niektóre wirusy i inne patogeny. Jednak związek ozonu jest bardzo nietrwały i dość szybko ulega rozpadowi. Dzięki swoim właściwością ozon powszechnie wykorzystywany jest do odkażania, odgrzybiania i usuwania nieprzyjemnych zapachów, coraz częściej słyszymy o ozonowaniu samochodu aby pozbyć się nieprzyjemnych zapachów, czy odgrzybić klimatyzację. Co najważniejsze w dalszej części artykułu opiszę jak dokładnie można samemu w prosty sposób i nie dużym kosztem wykonać taki właśnie ozonator. 

Należy jednak zaznaczyć w tym miejscu również istotny fakt, iż ozon w dużym stężeniu może zabić, ponieważ jest gazem toksycznym!!! Zawsze należy zachować szczególną ostrożność w czasie ozonowania!!! Ozon jest gazem wyczuwalnym o specyficznym zapachu dlatego osoby z patologią zmysłu węchu nie powinny mieć styczności z tym gazem! Obydwa sposoby jego wytwarzania (lampy UF i płyty ceramiczne) są niebezpieczne dla człowieka: płyty ceramiczne potrzebują bardzo wysokiego napięcia sięgającego 3,5KV czyli 3 500V! Jest to bardzo wysokie napięcie które może zabić i dokonać poważnego uszczerbku na zdrowiu! Lampy UV potrafią poważnie uszkodzić wzrok, czy wpłynąć negatywnie na skórę człowieka.

Poniżej tabela, która przedstawia wpływ stężenia ozonu w powietrzu na organizmy żywe. 

Budowę ozonatora zaczynamy od tego aby przemyśleć do czego będziemy go używali aby jego konstrukcja była przemyślana i funkcjonalna. Ja swój ozonator chciałem głównie wykorzystywać do odgrzybiania klimatyzacji w samochodach, oraz ozonowania małych pomieszczeń, ale także dzięki małym pompką powietrza chciałem ozonować owoce, warzywa, wodę, mięso aby dłużej zachowało świeżość i szybko się nie psuło. 

1. Generator ozonu
2. Wentylator
3. Obudowa
4. Gniazdo zasilające z wyłącznikiem
5. Wyzwalacz czasowy 
6. Przełączniki bistabilne - do włączania pomp
7. Przełącznik monostabilny (chwilowy) - do uruchamiania wyzwalacza
8. Pompki powietrza
9. Zasilacz 12V 
10. Regulator PWM - do sterowania obrotami wentylatora
11. Kontrolka sygnalizująca pracę generatora

Oczywiście sami decydujemy o liście zakupów i nie musimy kupować wszystkiego a do działania ozonatora wystarczy sam ozonator, wentylator na 230V lub 12V + zasilacz 12V. Zaczynamy od zaprojektowania instalacji elektrycznej aby mieć mniej więcej wyobrażenia ile potrzebujemy miejsca w obudowie i na panelu przednim obudowy. Ja swój na szybko narysowałem na karteczce.Później zaplanowałem panel przedni i wziąłem się za wycinanie otworów w obudowie uniwersalnej. 

Trochę rzeźbienia z tym jest ale warto zrobić to dokładnie dla efektu końcowego. 

Umieszczamy wszystkie przełączniki w wykonanych otworach i przyklejamy w razie potrzeby klejem cyjanoakrylowym.  


Łączymy wszystko według schematu, ja musiałem wykorzystać zewnętrzny przekaźnik ponieważ nie miałem akurat wyzwalacza z przekaźnikiem tylko z tranzystorami: 

Gotowe urządzenie prezentuje się następująco: 

Uwaga!!! Ozon jest gazem trującym i niebezpiecznym dla organizmów żywych!!! W czasie pracy urządzenia nie należy przebywać w pomieszczeniach w których ozonator pracuje, a po zakończonej pracy wywietrzyć pomieszczenia przed wejściem. 

• Nie wolno stosować ozonu w środowisku gazów palnych lub materiałów wybuchowych.
• W ozonowanym pomieszczeniu zabrania się palenia tytoniu, pracy z otwartym ogniem, pracy z narzędziami, które powodują płomień lub iskrę, pracy przy użyciu przy użyciu olejów i smarów lub pozostawiania obiektów zabrudzonych olejem lub smarem.
• Ozonowanie nie powinno być wykonywane przez ludzi z zaburzeniami węchu.
• Przed wejściem do ozonowanego pomieszczenia musi zostać umieszczona dobrze widoczna tabliczka z napisem: WSTĘP WZBRONIONY – ODKAŻANIE.
• Po zakończeniu zabiegu ozonowania, pomieszczenie należy przewietrzyć i najlepiej nie wchodzić do niego wcześniej niż po upływie 2 godzin od zakończenia odkażania.
• Nigdy nie należy produkować więcej ozonu, niż jest to potrzebne dla danego zastosowania.
• Operator urządzenia jest odpowiedzialny za jego eksploatacje i zachowanie środków ostrożności.
• Krótkotrwałe wdychanie ozonu w wysokich stężeniach jak i długotrwałe wdychanie ozonu w niższych stężeniach może spowodować negatywne skutki fizjologiczne. Nie wolno wdychać ozonu bezpośrednio z generatora ozonu.

Producent i dystrybutor nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub uszkodzenia ciała wyrządzone przez generator ozonu, które mogą powstać na skutek nieprawidłowego użytkowania go przez użytkownika. Użytkownik jest odpowiedzialny za zapewnienie, że ozonator jest prawidłowo obsługiwany i przechowywany.